از دیر زمانی
نوحه و عزاداری در جهان اسلام بعد اززمان شهادت امام حسین (ع) رواج داشته ، هر
زمانی مردم در ماه محرم به شهیدان کربلا همدردی میکردند اطعام و نذورات توزیع می
کردند ولی با مرور زمان به نسبت تفاوت محیط و جغرافیا و فضای حاکم در یک محله و ارائه نشدن اصول و قواعد عزاداری برای امام
حسین (ع) عزاداری دچار آسیب های جدی شد ، که حتی به وهن و طعن مذهب شیعه تمام شد،
کسانی آمدند خواسته یا نا خواسته ، از روی عقیده و یا عقده یک فرم و شکلی از
عزاداری را برای مردم پیشنهاد کردند عوام هم که از آموزهای مذهب چیزی نمیدانند به
نسبت اخلاص و ارادت به امام ع این اختراعات را انجام دادند که تبدیل به یک سنت
سیئه شد ، از آن به بعد دیگه بشکل رسمی از مراسم عاشورا شد...
بنا ء براین
گذشت روزگار به عزاداری آسیب ها و چالش های جدی را ببار آورد که برخی آن را ذیلا
یاد آوری می کنیم:
1) چالش های عقیدتی:
طوری برای
تحقیق کنندگان پوشیده نیست که عزاداری و گریه وسیله است برای امربه معروف و نهی از منکر بهانه است برای اینکه مردم
در محافل مجالس عزاداری شرکت کنند تا از
وعظ و نصیحت واعظان بهره مند گردند ، بدبختانه عزاداران اکثریت شان به این
عقیده اند که امام حسین ع کفاره ای گناهان ماست،همان باور که مسیحیان دارند که
عیسی ع به صلیب کشیده شد تا کفاره گناهان پیروانش گردد، این جاهلیت یک عده را نشان
می دهد ، درست است که بعقیده ای فرقه امامیه اثناعشریه معصومین و اولیاء خدا
شفیعان قیامت اند ولی طبق شرایط که در یک آدم گنه کار موجود باشد شفاعت می کنند ،
مثل که در چند روایتی که از امام باقر ع امام صادق نقل شده تاکید صورت گرفته که
زایر امام حسین باید عارف و آشنا بحق امام حسین (ع) باشد ثواب دارد...همان قسمیکه
ذکر شد عزاداری وسیله است نه هدف ولی در جامعه ما این وسیله هدف شده هرسال از دهه
محرم در ذهن ما عزاداری تداعی میشود که این روش برگرفته شده از جنبه عاطفی عاشورا
است.
2) چالش های کرداری:
هر سال
در مراسم تعزیه بزرگترین چالش به آمد آمد محرم آسیب های کرداری از طرف عزاداران
است ، عزاداران با نصب کردن "داربست ها" موجب آزار و اذیت اجتماع و
عابرین راهرو ها می شوند ، غافل از اینکه نصب این داربست ها نه عزاداری است نه
نمادی از عزا فقط نمایش است و اذیت کننده جامعه و مردم.
علم
کشی،بیرون شدن دسته های سینه زنی وزنجیر زنی از دیگر چالش های بسیار زننده ای
عزاداری در افغانستان بخصوص در کابل است ، در زمان عبور این کاروانهای نمایشی از
مساجد دیگه بقیه مردم و وسایط نقلیه نمی توانند عبور کنند ؛ مریض داران و که امکان
دارد وضع بیمارشان وخیم باشد از دیر رسیدن به بیمارستانها نگرانند این سنت بسیار
نامبارک است نه امام حسین(ع) به این مزاحمتهای سرک و شاهراه راضی است نه فطرت انسانی این چنین
افعال و حرکات را می پسندد.
تیغ
زدن و زنجیر زدن و اذیت به نفس خود در روزهای هفتم و هشتم و نهم ودهم از موارد دیگر این چالشها است ، جوانان که
بعض شان سرمست و بی باک از همه چیز دیوانه وار به تیغ زدن و زنجیر زدن شروع می
کنند،آنهم در محلات مزدحم و خیال می کنند این آزار و اذیت جسمی آنها را مشمول شفاعت امام حسین ع
قرار می دهند. بعضی از جوانان در مساجد تیغ زنی می کنند که مستقیم با فرمان الهی
در تضاد است نگه داشتن حرمت مسجد واجب است و هتک حرمت و نجس کردن آن حرام. بعضی ازعلمای جاهل و نادان
به قمه زنی امر و فرمان می دهند ، در حالیکه ریشته زنجیر و قمه زنی در عهد صفویان
در ایران بوجود آمد صفوی ها گروهی را بنام فدائیان صفوی تربیه می کردند از گوشت
مار و وحشی های صحرایی تغذیه می کردند بعد روز عاشورا بدست آنها تیغ می دادند تا
در محافل عمومی به صورت و پشت شان بزنند تا بتوانند جلب رضایت امام حسین
(ع)بکنند...
ناگفته
نباید گذاشت که مراسم عزاداری و سینه زنی نباید در مساجد برگزار شود ، مساجد صرف
برای اعمال عبادی مثل نماز است ، باید تکیه خانه ها و حسینیه ها ساخته شود تا برای
نماز گزاران مزاحم نشوند روزهای هفت و هشت ونه برای نماز خواندن دراین مساجد بعد
از ظهرها جای نیست، این خودش سبب ترک یک امر واجب می شود...
در
مساجد هم تا ده و یازده شب نوحه خوانی است بلند گوهای بیرون مساجد فعال ، هرساله
شورای علما طی اعلامیه ای توصیه می کنند که بلند گوهای بیرون مساجد باید قطع باشد
یا تا یک وقت مشخص ، ولی اینها نه به این توصیه ها گوش می کنند نه دست از کارهای
آزار دهنده ی خود برمی دارند...
3) چالشهای گفتاری و ادبیاتی:
در
مراسم عزاداری هرساله مداحان اشعار غلو و مزخرفی را بدون توجه به معانی و مفهوم آن
می خوانند ؛ نه تنها مداحان بلکه روضه خوانان که خودشان را عالم و دانای دینی می
شمارند روضه های را برای مردم می گویند که با اهداف و انگیزهای اصلی عاشورا مستقیم
در تناقض است ؛ مثل خواندن داستانهای که توهین و استخفاف به شهدای کربلاست ،
برجستگی مظلومیت امام و شهدا تا بتوانند مردم را به گریه در آورند از یک طرف امام
ع را یک موجود فرا عالم می شمارند از طرف دیگر چنان او را ستم دیده معرفی می کنند
که بایک موجود ملکوتی نمی سازد ، تمام جوانب عاشورا را در همین اشعار و روضه های
توهین آمیز خلاصه می کنند ، غافل از اینکه هدف عاشورا احیای دین است امر به معروف
ونهی ازمنکر است نه روضه و نه مداحی ، طوریکه گفتیم اینها بهانه است وسیله است....
4) چالشهای اقتصادی(اسراف)
نصب دار بستها سرهر کوچه و سرک با
قیمتهای گزاف و سرسارم آور ، نصب لوحه های بنرهای با بهای بسیار بالا و ... مشکلات
فراوانی را در خانواده های بی بضاعت که
شریک مساجداستند به بار آورده خانواده هایی هستند که نه در آمد اقتصادی دارند نه
کار و شغلی ولی از طرف بزرگان مساجد مکلف ساخته می شود که پول داربست و لوحه ها را
بپردازند ، خانواده های فقیر باید قرض کنند تا مصارف دهه محرم را تکمیل کنند، این
از انصاف دور است ، اسراف است و به نص صریح آیت قرآن کریم حرام است، ریا است و
تظاهر که طبق بعض روایات شرک و خودنمایی...آنچه رنج آوراست این مصارف بیجا است اگر
این همه مصارف را روز عاشورا در صندوق اعانه جمع کنند و به خانواده های فقیر توزیع
کنند آیا این کار نزد خداو رسول بهتراست یا اسراف و تبذیر و تظاهر!؟ در حالیکه
امامان معصوم (ع)در کمک به فقرا و مستمندان اسوه و الگو بوده اند؛این سنت حسنه
باید بجای آن مصارف بیجا نهادینه شود تا حداقل به سیره و روش امامان عمل شود.
نتیجه:
برداشت ما از عاشورا باید اگاهانه باشد ، عالمان و فقیهان دینی راهکار و شیوه های
عزاداری را برای مردم بیاموزانند ، از مزاحمت های عزاداران د رخیابان و شاهراه ها
جدا جلوگیری بعمل آید . عزاداری باید آسیب شناسی شود کارشناسان و متخصصان فرهنگ
عاشورایی تعزیه را از مراسم سنتی قومی و سیاسی تفکیک کنند ، بهمه ای جوانان و
پیران بفهمانند که زنجیر زنی و قمه زنی نه
در مذهب است نه یک سنت حسنه عزاداری،بلکه یک روش بسیار نامعقول که هیچ عقل
سلیم آن را نمی پذیرد، از اسراف وتبذیر جلوگیری شود.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر